Kitap Özeti
“Peşinen itiraf etmeliyim ki; Dersim’in Yaban Bitkileri ve Büyülü Dünyası
kitabı projem, çılgınlıktan öte bir şey oldu benim için. Doğaya olan aşırı
sevdam ve gezgin ruhum olmasa, böylesi bir serüvene girişmeyi hayal bile
edemezdim…Benzeri olmayan Munzur’un ve Mercan’ın muhteşem dağ
vadilerinde; yıllardır bitkilerle hemhal olan biri olarak, kendimden geçip, ilk kez
karşılaştığım mor, eflatun, pembe, turuncu, sarı, kırmızı çiçeklerin arasında
heyecanla dolanarak, sürekli deklanşöre basmak, onlarla tanış olmak başlı
başına bir şölen oldu. Hiçbir şey yapamasam da yaşadığım o anlar tek
sözcükle büyüleyiciydi. Hele amcaoğlu Tahir’le Havaçor vadisinde, botları
çıkarıp, buzlu dere suyunu geçer geçmez, kendimizi, dizi aşan doğal çiçek
bahçesi içinde bulmamız, unutulacak cinsten değildi. Vadide yankılanan buzlu
sulara karışan kuş ezgileri, vızıldayan arılar, çevremde uçuşan rengarenk
kelebekler, gözlerimin önünden gitmiyor”.
Mayıs 2016’daki günlüğümde, Dersim’i böyle dile getirmişim. Bende derin izler
bırakan Dersim bölgesi – karın zirvelerden eksilmediği ulu dağları, vadileri,
berrak ırmakları, dereleri, şelaleleri, yüksek yaylalardaki krater gölleriyle- tek
kelimeyle muhteşem bir coğrafya. Halen, Avrupa ülkelerinde birçoğunun soyu
çoktan tükenmiş 44 memeli türü, dünyada ender olan kırmızı benekli alabalık
dâhil 7 balık, 219 kuş, 200’ü bulan kelebek türü ve kayıt altına alınmış 2500’ü
aşkın bitkisiyle, dünyada ender rastlanır doğal bir habitata sahip olduğu kitabın
içeriğinde de görülecektir. Önemli bir konu da Yayladere ve Kiğı bölgesinde,
Dersim’ deki bitki türlerinin aynısını yaygın olarak bu bölgelerde görmem oldu.
Bundan dolayı, kitabın bu iki ilçenin bitkilerini de içerdiğini belirtmek isterim.
Ülkemizde, kent bazında; %90’nı sahada fotoğrafı çekilerek, 365’i endemik
olmak üzere, toplam 1864 (kitapta fotoğrafı olan bitki toplamı 1552) bitkiyi
kapsayan bir çalışma bugüne kadar gerçekleştirilmemiştir. Kanımca, Dersim’
in böylesine hacimli Florasının kitaplaştırılmış olması, bölge halkı ve bütün
insanlık için büyük kazanım olmuştur.
Bugüne dek terörle gündeme gelen Dersim -umarım bundan sonra bir benzeri
olmayan doğası, Faunası ve Florasının rengârenk çiçekleriyle- sevgi ve barışın
kenti olarak anılacaktır.
Kitapta yer alan önemli bir çalışma ise; Dersimli dostum Mehmet Yürek ile
hazırladığımız II. bölümdür. Mehmet Yürek tarafından derlenip, değerlendirilen
tarih, coğrafya, sosyal, ekonomik ve kültürel bilgilerin görsel karelerle desteklenmesi
Dersim’in olağanüstü güzelliklerini ve gerçek yüzünü okuyucuyla tanıştırmaktadır.
İç ve dış turizm açısından, gezilecek, görülecek doğal güzelliklerin
yoğun olarak kitapta yer alması ve ayrıca konaklama, yerel mutfak kültürüne ait
örnekler verilmesi kitaba büyük değer katmıştır.
Umarım bizim duyduğumuz heyecanı ve sevinci, dört yıl boyunca, gecegündüz
demeden ortaya konan emeği, kitabı eline alıp inceleyen her okuyucu
algılayacak ve böylesi bir coğrafyanın varlığından, sevinç ve gurur duyacaktır…
Ali Tiyar Gök
Aralık 2020, Datça
