Prof. Dr. L. Ömür Demirezer’in Tıbbi Çay Reçeteleri kitabından metabolizmayı uyaran 4 tıbbi çay reçetesi:
REÇETE – 1
Malzemeler
ISIRGAN (kök): 30 g
(Urtica dioica)
REZENE (meyve): 25 g
(Foeniculum vulgare)
RAVENT (kök): 20 g
(Rheum officinale)
BARUT AĞACI (kabuk): 25 g
(Rhamnus frangula)
•Kullanıldığı yer: Böbrek ve bağırsak aktivitesi ile metabolizmayı uyarmak, bağırsakları temizlemek için kullanılır. Sindirimi düzenleyici, bahar döneminde metabolizmayı destekleyici etkiye sahiptir.
•Hazırlanışı, dozu ve kullanılışı: 2 tatlı kaşığı çay karışımı 200 mL soğuk suya ilave edilir, kapak kapatılır ve gece boyunca bekletilir, sabah kısaca çalkalanır, kapak kapatılır 20-30 dakika demlenir, süzülür. Aksi belirtilmedikçe günde 2-3 bardak içilir. 6-8 hafta kullanılması önerilir.
•Yan etkileri: Rezene içermesi nedeniyle nadiren alerjik cilt ve solunum reaksiyonları oluşabilir. Bazı durumlarda kramplı mide ve bağırsak şikâyetleri (doz azaltma gerekli) oluşabilir. Kronik kullanımda elektrolit kaybı (özellikle potasyum), albüminüri ve hematüri gelişebilir.
Bağırsak mukozasında pigmentasyon görülebilir. Potasyum kaybının neden olduğu kalp fonksiyon bozukluğu ve kas güçsüzlüğü oluşabilir.
•İlaç etkileşimi: Kronik kullanım durumunda potasyum eksikliği oluşabilir, kalp glikozitlerinin ve antiaritmik ajanların etkisini artırabilir.
Potasyum kayıpları tiyazit grubu diüretikler, adrenokortikosteroitler ve meyan kökü ile daha da şiddetlenir.
•Kontrendikasyonları: Karın ağrısı, bulantı ve kusma gibi muhtemel bağırsak tıkanıklığı (ileus) belirtileri gösteren veya bağırsak tıkanıklığı tanısı olan hastalar kullanmamalıdır. Akut iltihaplı bağırsak hastalığı olanlar ve nedeni bilinmeyen karın ağrısı şikâyetleri olanlar kullanmamalıdır.
12 yaşın altındaki çocuklar ve hamileler kullanmamalıdır. Rezeneye karşı aşırı duyarlılığı olanlar kullanmamalıdır. Kalp ve böbrek fonksiyon bozukluğu nedeniyle ödem durumu olanlar kullanmamalıdır.
•İlaç etkileşmeleri: Kalp ilacı, diüretik, kortikosteroit veya meyan kökü alan hastalar barut ağacı kabukları ve ravent kökü içeren çayları kullanmadan önce doktorunu bilgilendirmelidir.
•Saklanması: Işık ve nemden korunarak saklanmalıdır.
•Raf ömrü: Hemen kullanım için tasarlanmıştır.
•Uyarılar: Rezene meyvelerinin infüzyonları uzun süre ve aşırı miktarlarda (litrelerce) içilmemelidir. Doktorun bilgisi dışında 1-2 haftadan fazla kullanılmamalıdır. Çocukların erişebileceği yerlerden uzak tutulmalıdır. İstenmeyen bir durumla karşılaşıldığında bir hekime veya eczacıya başvurulmalıdır. Bol sıvı alınmalıdır. Elektrolitlerin düzeyi (özellikle potasyum) izlenmelidir. Bu durum yaşlılarda ve gençlerde çok önemlidir. Uzun süreli kullanıldığında bağırsak tembelliğini artırabilir. Barut ağacı kabuğu içeren çaylar, diyet değişikliği veya müsilajlı maddelerinin uygulanması ile tedavi sağlanamadığı takdirde kullanılmalıdır. Böbrek fonksiyon bozukluğu olan hastalarda elektrolit düzeyi izlenmelidir.
REÇETE – 2
Malzemeler
HUŞ AĞACI (yaprak): 20 g
(Betula alba)
ALTINBAŞAK (herba): 20 g
(Solidago virgaurea)
KARAHİNDİBA (kök-herba): 20 g
(Taraxacum officinale)
ISIRGAN (kök): 20 g
(Urtica dioica)
KUŞBURNU (meyve kabuğu): 20 g
(Rosa canina)
•Kullanıldığı yer: Metabolizmayı uyarmak ve hafif drenaj için kullanılır.
Ayrıca böbrek aktivitesini uyarıcı ve safra akışını teşvik edici etkilidir.
•Hazırlanışı, dozu ve kullanılışı: 2 tatlı kaşığı çay karışımı 250 mL kaynar suya ilave edilir, kapak kapatılır ve 10 dakika demlenir, süzülür.
Aksi belirtilmedikçe günde 3 kez taze hazırlanmış çaydan birer bardak içilir. 4 hafta kullanılabilir.
•Kontrendikasyonları: Kalp ve böbrek aktivitesi bozukluğu nedeniyle ödemi olanlar, safra yolları tıkanıklığı, safra ampiyemi, bağırsak tıkanıklığı olanlar kullanmamalıdır. Safra taşları olanlar sadece doktora danıştıktan sonra kullanabilir.
•Saklanması: Işık ve nemden korunarak saklanmalıdır.
•Raf ömrü: Hemen kullanım için tasarlanmıştır.
•Uyarılar: Bol miktarda sıvı alınmasına dikkat edilmelidir. Çocukların erişebileceği yerlerden uzak tutulmalıdır. İstenmeyen bir durumla karşılaşıldığında bir hekime veya eczacıya başvurulmalıdır.
REÇETE – 3
Malzemeler
HUŞ AĞACI (yaprak): 15 g
(Betula alba)
KARAHİNDİBA (kök-herba): 15 g
(Taraxacum officinale)
KUŞBURNU (meyve kabuğu): 10 g
(Rosa canina)
REZENE (meyve): 10 g
(Foeniculum vulgare)
AFRİKA BAMYASI (çiçek): 10 g
(Hibiscus sabdariffa)
IHLAMUR (çiçek): 10 g
(Tilia platyphyllos)
PAPATYA (çiçek): 10 g
(Matricaria recutita)
OĞULOTU (yaprak): 10 g
(Melissa officinalis)
NANE (yaprak): 10 g
(Mentha spicata)
•Kullanıldığı yer: Kahvaltıda içilebilecek lezzetli bir bitki çayı. Böbrek aktivitesini uyarmak, safra akışını ve sindirimi teşvik etmek için kullanılır.
•Hazırlanışı, dozu ve kullanılışı: 2 tatlı kaşığı çay karışımı 250 mL kaynar suya konur, ağzı kapatılır ve 10 dakika demlenir, süzülür.
Aksi belirtilmedikçe günde 3 kez taze hazırlanmış çaydan birer bardak içilir. 4 haftalık bir tedavi programı önerilebilir.
•Yan etkileri: Rezene içermesi nedeniyle nadiren alerjik cilt ve solunum reaksiyonları oluşabilir.
•Kontrendikasyonları: Safra yolları tıkanıklığı, safra ampiyemi, bağırsak tıkanıklığı, bozulmuş kalp ve böbrek fonksiyon bozukluğu sonucu oluşan ödemi ve rezeneye karşı aşırı duyarlılığı olanlar kullanmamalıdır.
Safra taşları olanlar sadece doktora danıştıktan sonra kullanabilirler.
•Saklanması: Işık ve nemden korunarak saklanmalıdır.
•Raf ömrü: Hemen kullanım için tasarlanmıştır.
•Uyarılar: Rezene meyvelerinin infüzyonları uzun süre ve aşırı miktarlarda (litrelerce) içilmemelidir. Çocukların erişebileceği yerlerden uzak tutulmalıdır. İstenmeyen bir durumla karşılaşıldığında bir hekime veya eczacıya başvurulmalıdır.
REÇETE – 4
Malzemeler
HUŞ AĞACI (yaprak): 35 g
(Betula alba)
ATKUYRUĞU (herba): 30 g
(Equisetum arvense)
ISIRGAN (kök): 35 g
(Urtica dioica)
•Kullanıldığı yer: İlkbaharda metabolizmayı ve böbrek aktivitesini uyarmak, idrar çıkışını artırmak ve zayıflamak için kullanılır.
•Hazırlanışı, dozu ve kullanılışı: 2-3 tatlı kaşığı çay karışımı 250 mL kaynar suya konur, ağzı kapatılır ve 10 dakika demlenir, süzülür. Aksi belirtilmedikçe günde 2-3 kez taze hazırlanmış çaydan birer bardak içilir. 6 haftalık bir tedavi programı önerilebilir.
•Kontrendikasyonları: Kalp ve böbrek fonksiyon bozukluğu sonucu oluşan ödemi olanlar kullanmamalıdır.
•İlaç etkileşimleri: Atkuyruğu, kalp glikozitleri (digoksin, digitoksin) ile etkileşebilir ve bu ilaçların etkisini azaltabilir.
•Saklanması: Işık ve nemden korunarak saklanmalıdır.
•Raf ömrü: Hemen kullanım için tasarlanmıştır.
•Uyarılar: Atkuyruğunun fazla kullanılması halinde diüretik etkisi nedeniyle
Potasyum kaybına neden olur, kalp ritim bozuklukları, kalp kası zayıflığı oluşabilir. Bol sıvı alımına dikkat edilmelidir. Çocukların erişebileceği yerlerden uzak tutulmalıdır. İstenmeyen bir durumla karşılaşıldığında bir hekime veya eczacıya başvurulmalıdır.
