Kitap Özeti
Aile şöyle diyor: “Daha karnımdayken bile kıpır kıpırdı.”, “Televizyon izlerken bile amuda kalkar, taklalar atar.”, “Bu çocuğun freni yok!”, “Kaç yaşına geldi hâlâ söz kesmemeyi öğrenemedi.”, “Düşünmeden hareket ediyor.”, “Çok sabırsız, istekleri hemen olsun istiyor.”, “Onun yüzünden komşulara rezil olduk.”
Öğretmeni şöyle diyor: “Dersi dinleyemiyor, etrafıyla çok ilgileniyor.”, “Derste dalıp gidiyor.”, “Başladığı işi bitiremiyor.”, “Tahtada yazılanları tam olarak defterine geçiremiyor.”, “Öğrendiklerini çabuk unutuyor.”, “Soruları sonuna kadar okumadan yanıtlıyor.”
O ise şöyle diyor: “İçimde bir motor var ve durmuyor.”, “Kafamdaki düşünceler o kadar hızlı ki durduramıyorum ve çok yoruluyorum.”, “Pişmanım ama elimde değil.”, “Kendimi kendimden koruyamıyorum.”, “Kimse beni sevmiyor.”, “Hiç arkadaşım yok.”, “Beni kimse oyuna almıyor.”, “Elimde değil.”, “Çok çalıştım ama sınavda yapamadım.”, “Ben aptal mıyım?”
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) aşırı hareketlilik, dikkat eksikliği ve dürtüsellik olarak isimlendirilen üç temel belirti kümesinden oluşan nörogelişimsel bir bozukluktur. Çocukluk çağının iyi tanımlanmış ve en önemli psikiyatrik sorunlarının başında gelir. DEHB, yaşam boyu devam eden bir bozukluktur. Aile, öncelikle çocuğunda DEHB’nin varlığını kabul etmeli ve çocuğun davranışlarını yönlendirirken bu durumu mutlaka göz önünde bulundurmalıdır. DEHB, çocukluk döneminde başlar, ergenlik ve erişkinlik dönemlerinde ise belirtiler azalsa da devam eder.
DEHB, çocuğun yaşam kalitesini belirleyen, birçok alanda işlev kaybı ile seyreden bir bozukluktur. DEHB’li çocuklar davranışsal, bilişsel, sosyal ve duygusal alanda birçok sorun yaşarlar. Oyunların kurallarına uymada zorlanmaları, sıralarını bekleyememeleri, hep kendi dedikleri olsun diye tutturmaları nedeniyle arkadaş ilişkileri bozulur. Sorumluluklarını yerine getirememeleri, günlük rutinleri takip etmedeki güçlükleri ve organize olamamaları nedeniyle ev içinde sürekli çatışma alanları oluşur. Dersleri yeterince takip edememeleri, ödevlerindeki eksiklikler, düzenli ders çalışma alışkanlığı edinememeleri nedeniyle okulda öğretmenleri ile sorunlar yaşarlar. Sonuçta yaşantılarının birçok alanını etkileyen bu soruna anne babalar, öğretmenler, arkadaşlar ve çevrelerindeki birçok kişi dâhil olur. Tıbbi bir bozukluğun sosyal bir soruna yol açması durumu söz konusudur. Bu nedenlerle DEHB’nin çocuğun biyolojisi ve kimyası ile ilgili bir bozukluk olduğunun çevresi tarafından anlaşılması ve kabul edilmesi zordur.
Çocuk ve ergen psikiyatrisi uzmanları Prof. Dr. Mücahit Öztürk ve Yrd. Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül, bu kitapta dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunu sebepleri, sonuçları, tedavi imkânları ve hukuki boyutuyla, kısacası her yönüyle ele alıyor.
Kitabın Bölümleri:
Birinci Bölüm: BEYİN, BİYOKİMYASAL YAPISI, SEBEPLER VE SONUÇLAR
ÇOCUKLARDA DAVRANIŞ KONTROLÜ BECERİLERİ NASIL GELİŞİR?
ÇOCUKTA BEYİN GELİŞİMİ
ÖĞRENMENİN TEMEL KOŞULLARI
İkinci Bölüm: BÜTÜN YÖNLERİYLE DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU
DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU
DEHB NEDEN BU KADAR ÇOK TARTIŞILIYOR?
DEHB’NİN TARİHÇESİ
DEHB ALT TİPLERİ
DEHB’NİN NEDENLERİ
DEHB’DE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ
DEHB TANISI NASIL KONULUR?
DEHB’NİN SIKLIĞI
GELİŞİMSEL OLARAK DEHB
DİKKAT EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ
DİKKAT EKSİKLİĞİ BOZUKLUĞU (DEB) / HİPOAKTİVİTE
ÖZGÜL ÖĞRENME BOZUKLUĞU/GÜÇLÜĞÜ
HİPERAKTİVİTE
DÜRTÜSELLİK/ İMPULSİVİTE
KARŞI GELME BOZUKLUĞU
DAVRANIM BOZUKLUĞU
Üçüncü Bölüm: EVDE VE OKULDA DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU
EV ORTAMINDA DEHB
OKULDA DEHB
ÖĞRETMEN VE DEHB
DEHB’Lİ ÇOCUK VE ÖDEV
REHBER ÖĞRETMENİN ROLÜ
Dördüncü Bölüm: DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU OLAN ÇOCUKLARDA DİĞER SORUNLAR
DEHB’Lİ ÇOCUĞUN ARKADAŞ İLİŞKİLERİ
DEHB’Lİ ÇOCUKLARDA ZAMAN YÖNETİMİ
DEHB’Lİ ÇOCUKTA ÖZGÜVEN SORUNLARI
DEHB’Lİ ÇOCUKLARDA UYKU SORUNLARI
DEHB’Lİ ÇOCUKLARDA BESLENME
DEHB VE BAĞIMLILIK
DEHB’YE EŞLİK EDEN BAŞKA BOZUKLUKLAR
ÇOCUK DEHB’Yİ NASIL ALGILAR
DEHB ZEKÂ İLİŞKİSİ
DEHB’NİN SEYRİ
ERİŞKİNLİKTE DEHB
Beşinci Bölüm: DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNUN TEDAVİSİ VE BAŞ ETME YÖNTEMLERİ
DEHB TEDAVİ ŞEMASI
İLAÇ TEDAVİSİ
DEHB’DE EĞİTİM
PSİKOTERAPİ
TEDAVİ SÜRESİ
DEHB TEDAVİ EDİLMEZSE NE OLUR?
SPOR VE FİZİKSEL AKTİVİTENİN ÖNEMİ
ALTERNATİF VE TAMAMLAYICI TEDAVİLER
EVDE DEHB İLE BAŞ ETME VE ANNE BABANIN ROLÜ
OKULDA DEHB İLE BAŞ ETME
DEHB’Lİ ÇOCUKLARIN OLUMLU ÖZELLİKLERİ
HUKUKİ AÇIDAN DEHB
